ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Η χρήση της από τον άνθρωπο και γιατί ονομάζεται έτσι
Από παλιά ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε αυτή τη μορφή φυσικής πηγής ενέργειας. Χρησιμοποιήθηκε από τα αρχαία χρόνια για να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις με πλοία, αλλά και στη γεωργία για το άλεσμα δημητριακών σε μύλους και την άντληση νερού. Οι αρχαίοι έλληνες σεβόμενοι αυτή τη δύναμη της φύσης την θεοποίησαν και ονόμασαν Αίολο το θεό των ανέμων. Πριν 5000 χρόνια οι αρχαίοι αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τη δύναμη του αέρα για να κινήσουν τα ιστιοφόρα τους στον ποταμό Νείλο. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία εκμετάλλευσης της ενέργειας του ανέμου είναι αυτή του ήρωα της Αλεξάνδρειας, ο οποίος 2 αιώνες πριν τη γέννηση του Χριστού περιγράφει μια απλή ανεμογεννήτρια οριζοντίου άξονα. Αργότερα, οι άνθρωποι έχτισαν ανεμόμυλους για να αλέσουν το σιτάρι και άλλα δημητριακά. Οι πρώτοι ανεμόμυλοι έμοιαζαν με ρόδες από κουπιά. Αιώνες αργότερα, οι Ολλανδοί βελτίωσαν τον ανεμόμυλο. Του έδωσαν μορφή πτερυγίων από ξύλο στην αρχή και μετά από πανί.
Όπως οι παλιοί, έτσι και οι σημερινοί χρησιμοποιούν πτερύγια για να δαμάσουν την κινητική ενέργεια του αέρα. Ο αέρας ρέει γύρω από τα πτερύγια προκαλώντας την περιστροφή τους. Τα πτερύγια συνδέονται με έναν άξονα κίνησης που γυρίζει μια ηλεκτρική γεννήτρια η οποία παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Υπολογίζεται ότι είναι δυνατό μερικές χιλιάδες ανεμογεννήτριες να παράγουν την ενέργεια που δίνει η καύση μερικών εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου ή η λειτουργία ενός μικρού πυρηνικού εργοστασίου.
Όπως τα παλιά χρόνια έτσι και στις σημερινές ανεμογεννήτριες υπάρχει ακόμα το ίδιο πρόβλημα, δεν μας δίνουν την ωφέλιμη ενέργεια τους όταν δεν φυσά αέρας, δηλαδή το 1/3 των ημερών του χρόνου. Όμως λειτουργούν κυρίως το χειμώνα την περίοδο οπού σημειώνονται οι μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες. Οι διαχειριστές των αιολικών πάρκων γνωρίζουν ότι για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα πρέπει να διαθέτουν αιολικά πάρκα εγκατεστημένα σε διαφορετικές περιοχές αλλά και να συμπληρώνουν το δυναμικό τους, προσφεύγοντας σε άλλες πηγές ενέργειας.
Πλεονεκτήματα
Απορρέοντας από τον άνεμο, η αιολική ενέργεια είναι μια καθαρή πηγή ενέργειας. Η αιολική ενέργεια δεν μολύνει την ατμόσφαιρα όπως τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού τα οποία στηρίζονται στην καύση ορυκτών καυσίμων, όπως άνθρακα ή φυσικό αέριο. Οι ανεμογεννήτριες δεν εκλύουν χημικές ουσίες στο περιβάλλον οι οποίες προκαλούν όξινη βροχή ή αέρια του θερμοκηπίου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η αιολική ενέργεια είναι οικιακή πηγή ενέργειας, καθώς αφθονεί η διαθέσιμη πηγή, ο άνεμος. Η τεχνολογία που αναπτύσσεται περί την αιολική ενέργεια είναι μια από τις πιο οικονομικές που υπάρχουν σήμερα στον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κοστίζει ανάμεσα σε 4 και 6 cents ανά κιλοβατώρα· η τιμή εξαρτάται από την ύπαρξη/παροχή ανέμου και από τη χρηματοδότηση ή μη του εκάστοτε προγράμματος παραγωγής αιολικής ενέργειας. Οι ανεμογεννήτριες μπορούν να στηθούν σε αγροκτήματα ή ράντσα, ωφελώντας έτσι την οικονομία των αγροτικών περιοχών, όπου βρίσκονται οι περισσότερες από τις καλύτερες τοποθεσίες από την άποψη του ανέμου. Οι αγρότες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται στη γη, καθώς οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν μόνον ένα μικρό μέρος της γης. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων για την παραγωγή αιολικής ενέργειας πληρώνουν ενοίκιο στους αγρότες για τη χρήση της γης.
Μειονεκτήματα
Η αιολική ενέργεια πρέπει να συναγωνιστεί τις συμβατικές πηγές ενέργειας σε επίπεδο κόστους. Ανάλογα με το πόσο ενεργητική, ως προς τον άνεμο, είναι μια τοποθεσία, το αιολικό πάρκο μπορεί ή δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό ως προς το κόστος. Παρότι το κόστος της αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία 10 χρόνια, η τεχνολογία απαιτεί μια αρχική επένδυση υψηλότερη από εκείνη των γεννητριών που λειτουργούν με καύση ορυκτών. Η ισχυρότερη πρόκληση στη χρησιμοποίηση του ανέμου ως πηγή ενέργειας είναι ότι ο άνεμος είναι περιοδικά διακοπτόμενος και δεν φυσά πάντα όταν ο ηλεκτρισμός απαιτείται. Η αιολική ενέργεια δεν μπορεί να αποθηκευτεί (εκτός αν χρησιμοποιηθούν μπαταρίες). Επιπλέον, δεν μπορούν όλοι οι άνεμοι να τιθασευτούν ώστε να καλυφθούν, τη στιγμή που προκύπτουν, οι ανάγκες σε ηλεκτρισμό. Τα κατάλληλα σημεία για αιολικά πάρκα συχνά βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, μακριά από πόλεις όπου χρειάζεται ο ηλεκτρισμός. Η ανάπτυξη της εκμετάλλευσης του ανέμου ως φυσικού πόρου μπορεί ίσως να συναγωνιστεί άλλες χρήσεις της γης και αυτές οι εναλλακτικές χρήσεις ίσως χαίρουν μεγαλύτερης εκτιμήσεως απ΄ ότι η παραγωγή ηλεκτρισμού. Αν και τα αιολικά πάρκα έχουν σχετικά μικρή επίπτωση στο περιβάλλον σε σύγκριση με άλλες συμβατικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, υπάρχει ένας προβληματισμός για τον θόρυβο που παράγεται από τις λεπίδες του ηλεκτρικού κινητήρα (ρότορα), για την αισθητική (οπτική) επίπτωση και για τα πουλιά που μερικές φορές έχουν σκοτωθεί καθώς πετούσαν προς τους ηλεκτρικούς κινητήρες. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα έχουν επιλυθεί ή έχουν σε σημαντικό βαθμό μειωθεί μέσω της τεχνολογικής ανάπτυξης ή μέσω της επιλογής κατάλληλων περιοχών για τη δημιουργία αιολικών πάρκων.
Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΚΥΟΤΟ
Το 1997 σε συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στο Κυότο της Ιαπωνίας , συμφωνήθηκε μεταξύ των χωρών-μελών ,πρωτόκολλο αναφορικά με τη μείωση των αέριων ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. H προσπάθεια περιορισμού αυτών των ρύπων έγινε στη διάσκεψη του Pίο το 1922 ,όπου είχαν τεθεί μη δεσμευτικά όρια που δυστυχώς δεν έχουν επιτευχθεί. Αυτή τη φορά όμως ,το πρωτόκολλο του Κυότο έχει νομική ισχύ από τις 16 Φεβρουαρίου 2005 ,εφόσον έχουν ικανοποιηθεί οι δύο όροι που είχαν τεθεί τότε ,να το έχουν υπογράψει τουλάχιστον 55 χώρες και να το υποστηρίζουν τόσες χώρες ώστε να καλύπτεται το 55% των ρύπων. Ο δεύτερος αυτός όρος ξεπεράστηκε (61%) μόλις πρόσφατα ,όταν η Ρωσία υπέγραψε τη συμφωνία το Νοέμβριο του 2004.Τη συμφωνία αυτή έχουν υπογράψει μέχρι τώρα 141 χώρες ,ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνούνται να υπογράψουν με τη δικαιολογία ότι θα τους στοιχίσει πολλά λεφτά και οτι θα έπρεπε να περιληφθούν και οι πιο φτωχές χώρες. Με συμφωνία που έγινε το 2001 ,οι χώρες που θα ξεπεράσουν τα όρια που θα τους τεθούν μέχρι το 2012 ,θα πρέπει όχι μόνο να κάνουν αυτό που υποσχέθηκαν ,αλλά να μειώσουν τους ρύπους και 30% την περίοδο μετά το 2013.Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει χρηματικό πρόστιμο. Ενώ υπάρχει συνολικός στόχος μείωσης των ρύπων κατά 5,2% αυτών που υπήρχαν το 1990 ,η κάθε χώρα έχει διαπραγματευτεί τα δικά της ποσοστά με το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στοχεύει στη μείωση των ρύπων κατά 8% πιο χαμηλό από αυτό που ίσχυε το 1990.Άλλες 39 χώρες έχουν διαπραγματευτεί και συμφωνήσει τα δικά τους επίπεδα μείωσης. Λόγω της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και των προβλημάτων της βιομηχανίας οι πρώην ανατολικές χώρες έχουν μειώσει τις εκπομπές κατά 38,5% σε σύγκριση με αυτές του 1990.Αντίθετα σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 ,οι η Η.Π.Α έχουν αύξηση 13,1% ,η Πορτογαλία και η Ισπανία 40,5%.Η συμφωνία του Κυότο περιλαμβάνει τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τα οποία είναι:
*διοξείδιο του άνθρακα
*μεθάνιο
*και νιτρικό οξύ.
Mε ορίζοντα τους στόχους του Κυότο ,η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2005 ένα νέο σύστημα "εμπορίας" αερίων ,μέσα στα πλαίσια του οποίου τέθηκαν όρια σε 12.000 εργοστάσια και ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς. Το σύστημα "εμπορίας" επιτρέπει σε εταιρείες που υπερβαίνουν τα όρια να αγοράζουν επιπλέον δικαίωμα ,διαφορετικά θα πληρώσουν πρόστιμο. Αντίθετα ,όσοι είναι κάτω από το όριό τους μπορούν να πωλούν τη διαφορά. Η τιμή κυμαίνεται στα 7,7 ευρώ τον τόνο διοξειδίου του άνθρακα. Ακόμη ένα σύστημα που υπάρχει ,επιτρέπει σε χώρες που δεν θα καταφέρουν να μειώσουν τους ρύπους ,να εφαρμόσουν σε αντίστοιχο ποσοστό εναλλακτικές πηγές ενέργειας ,όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. Άλλη επιλογή που δίνεται είναι η φύτευση τέτοιας έκτασης δασών ανάλογη με την εκπομπή αερίων.
Η Διεθνής Σύμβαση της Στοκχόλμης
Μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας για προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος και με στόχο να περιορισθούν και να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι από Έμμονους Οργανικούς Ρύπους, ετοιμάστηκε το 2001 η πιο πάνω Σύμβαση.
Μέχρι σήμερα έχουν υπογράψει την Σύμβαση 152 χώρες, ενώ την έχουν κυρώσει 147. Η Κύπρος κύρωσε την Σύμβαση στις 7 Μαρτίου 2003. Στη Στοκχόλμη συγκεντρώθηκαν εθνικές αντιπροσωπείες από 113 Κράτη (ανεπτυγμένα και αναπτυσσόμενα) και οριοθέτησαν τα <<δικαιώματα>> των ανθρώπινων κοινωνιών και των πολιτών τους σ’ ένα υγιές και παραγωγικό περιβάλλον.
Το σημαντικότερο γεγονός στην εικοσαετή διαδρομή από την Στοκχόλμη στο Ρίο, δηλαδή
από την επιφάνεια στην ουσία του περιβαλλοντικού προβλήματος, είναι η δημοσίευση της
Έκθεσης <<Το Κοινό μας Μέλλον>> (Our Common Future) που συνέταξε η Παγκόσμια
Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (WCED).
Η έξοδος του Καναδά από τη Συνθήκη του Κυότο
Η ανακοίνωση της συντηρητικής κυβέρνησης της Οτάβα ότι αποχωρεί από τη Συνθήκη του Κιότο για το κλίμα δημιουργεί νέες υποψίες ότι ο Καναδάς, που θεωρούνταν κάποτε χώρα κοινωνικά φιλελεύθερη και οικολογικά ευαίσθητη, μετακινείται όλο και ταχύτερα προς την πολιτική Δεξιά.
«Η επόμενη απόφαση μπορεί να αφορά τις αμβλώσεις ή τους γάμους των ομοφυλοφίλων», προειδοποίησε ο πρώην πρωθυπουργός Ζακ Κρετιέν με e-mail προς τους οπαδούς του. «Ύστερα μπορεί να έρθει η επιστροφή της θανατικής ποινής. Όλες οι αξίες που υποστηρίζουμε μπορεί σιγά σιγά να εξαφανιστούν».
Η απόφαση του Καναδά να αποχωρήσει από τη Συνθήκη του Κιότο καταδικάστηκε τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας. «Ο Καναδάς έχει ηθική υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του και στις μελλοντικές γενιές να ηγηθεί των παγκόσμιων προσπαθειών», δήλωσε η υπεύθυνη του ΟΗΕ για το κλίμα Κριστιάνα Φιγκέρες. Παράλογη χαρακτήρισε την απόφαση και η Κίνα, η οποία συμφώνησε για πρώτη φορά στο Ντέρμπαν να περιορίσει τις εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
O υπουργός Περιβάλλοντος Πίτερ Κεντ κατά την αποχώρησή του από το Κοινοβούλιο της Οττάβα, αμέσως μετά την ανακοίνωση του για έξοδο του Καναδά από τη Συνθήκη του Κιότο.
ΔΕΝ... ΣΥΜΦΕΡΕΙ. Με βάση το Πρωτόκολλο του Κιότο ο Καναδάς ήταν υποχρεωμένος να μειώσει έως το 2012 τις εκπομπές αερίων κατά 6% σε σχέση με το 1990. Οι εκπομπές έχουν όμως ήδη αυξηθεί κατά 30%, ως αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης της πετρελαϊκής άμμου. Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος Πίτερ Κεντ, η τήρηση της συμφωνίας θα απαιτούσε τη μεταφορά 14 δισ. καναδικών δολαρίων (10,3 δισ. ευρώ) σε άλλες χώρες για την αγορά αδειών εκπομπής άνθρακα.
Από τότε που πέτυχε την επανεκλογή του, τον περασμένο Μάιο, ο συντηρητικός Πρωθυπουργός Στίβεν Χάρπερ έχει θέσει σε εφαρμογή μια σειρά αυταρχικών μέτρων, αγνοώντας τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Ανάμεσα στα μέτρα αυτά είναι η απαγόρευση να φορούν οι μουσουλμάνες τσαντόρ όταν ορκίζονται για να πάρουν υπηκοότητα και η χαλάρωση των ελέγχων για οπλοφορία.
Οι πολιτικοί κίνδυνοι για τον Χάρπερ είναι ελάχιστοι, καθώς και τα δύο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι ακέφαλα. Όσο για την κοινή γνώμη, φαίνεται να είναι μαζί του, ιδίως στις δυτικές επαρχίες.
Πηγές:
http://www.aenaon.net/gr
http://www.tanea.gr
Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012
Τι πρέπει να γνωρίζετε για το Πρωτόκολλο του Κιότο
Το 1997 σε συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στο Κιότο της Ιαπωνίας, συμφωνήθηκε μεταξύ των χωρών μελών, πρωτόκολλο αναφορικά με την μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η προσπάθεια περιορισμού των ρύπων αυτών έγινε στην διάσκεψη του Ρίο το 1992 όπου είχαν τεθεί μη-δεσμευτικά όρια που δυστυχώς δεν έχουν επιτευχθεί.
Αυτή τη φορά όμως το πρωτόκολλο του Κιότο έχει νομική ισχύ από τις 16 Φεβρουαρίου 2005 εφόσον έχουν ήδη ικανοποιηθεί οι δύο όροι που είχαν τεθεί τότε, να το έχουν υπογράψει τουλάχιστο 55 χώρες και να το υποστηρίζουν τόσες χώρες που να καλύπτεται το 55% των ρύπων. Ο δεύτερος αυτός όρος ξεπεράστηκε (61%) μόλις πρόσφατα, όταν η Ρωσία υπόγραψε τη συμφωνία το Νοέμβριο του 2004.
Τη συμφωνία αυτή έχουν υπογράψει μέχρι τώρα 141 χώρες ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνούνται να υπογράψουν με τη δικαιολογία ότι θα τους στοιχίσει πολλά λεφτά και ότι έπρεπε να περιληφθούν και οι πιο φτωχές χώρες.
Με συμφωνία που έγινε το 2001, οι χώρες που θα ξεπεράσουν τα όρια που θα τους τεθούν μέχρι το 2012, θα πρέπει όχι μόνο να κάνουν αυτό που υποσχέθηκαν, αλλά να μειώσουν τους ρύπους τους ακόμη 30% την περίοδο μετά το 2013. Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει χρηματικό πρόστιμο.
Ενώ υπάρχει συνολικός στόχος μείωσης των εκπομπών στο 5.2% αυτών που υπήρχαν το 1990, η κάθε χώρα έχει διαπραγματευτεί τα δικά της ποσοστά, με το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στοχεύει μείωση των ρύπων κατά 8% πιο χαμηλό από αυτό που ίσχυε το 1990.
Άλλες 39 αναπτυγμένες χώρες έχουν διαπραγματευτεί και συμφωνήσει τα δικά τους επίπεδα μείωσης.
Λόγο της κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των προβλημάτων της βιομηχανίας οι πρώην ανατολικές χώρες έχουν μειώσει τις εκπομπές κατά 38.5% σε σύγκριση με αυτές του 1990. Αντίθετα, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, η ΗΠΑ έχουν αύξηση 13.1%, η Πορτογαλία και η Ισπανία 40.5%.
Η συμφωνία του Κιότο περιλαμβάνει τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τα οποία είναι:(α) Διοξείδιο του Άνθρακα CO2 που προέρχεται κυρίως από την καύση πετρελαίου, βενζίνης και γκαζιού,
(β) Μεθάνιο CH4 που προέρχεται κυρίως από την γεωργία, τις χωματερές και τους σκουπιδότοπους
(γ) Νιτρικό Οξύ N2O που προέρχεται κυρίως από την χρήση λιπασμάτων
(δ) Και τρία βιομηχανικά αέρια HFC , PFC και SF6 που χρησιμοποιούνται σε ψυκτικά συστήματα και θερμομονωτικά υλικά
Με ορίζοντα τους στόχους του Κιότο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2005 ένα νέο σύστημα "εμπορίας" αερίων, μέσα στα πλαίσια του οποίου τέθηκαν όρια σε 12000 εργοστάσια και ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς.
Το σύστημα "εμπορίας" επιτρέπει σε εταιρείες που υπερβαίνουν τα όρια τους να αγοράσουν επιπλέον δικαίωμα, διαφορετικά θα πληρώσουν πρόστιμο. Αντίθετα, όσοι είναι κάτω από το όριο τους, μπορούν να πωλούν την διαφορά. Η τιμή κυμαίνεται τώρα στα 7,7 Ευρώ τον τόνο διοξειδίου του άνθρακα.
Ακόμη ένα σύστημα που υπάρχει, επιτρέπει σε χώρες που δεν θα καταφέρουν να μειώσουν τους ρύπους, να εφαρμόσουν σε αντίστοιχο ποσοστό εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Άλλη επιλογή που δίνεται είναι η φύτευση τέτοιας έκτασης δασών ανάλογη με την εκπομπή των αερίων.http://theopemptou.com/green/whatiskyoto.htm
Aκουστικός θόρυβος ανεμογεννητριών
Οι εκπομπές θορύβου από ανεμογεννήτριες, προκαλούνται από δύο κύριους μηχανισμούς και χαρακτηρίζονται αντίστοιχα, ως μηχανικός και αεροδυναμικός θόρυβος. -Ο αεροδυναμικός θόρυβος είναι κυρίως συνδεδεμένος με την αλληλεπίδραση της τύρβης με την επιφάνεια των πτερυγίων και είναι ο κύριος μηχανισμός παραγωγής ακουστικού θορύβου.-Μηχανικός θόρυβος, π.χ. μεταλλικά εξαρτήματα σε κίνηση ή τριβή μεταξύ τους, δημιουργείται από τον πολλαπλασιαστή, το σύστημα μετάδοσης κίνησης, και τη γεννήτρια. Ο θόρυβος μεταδίδεται μέσω των δομικών στοιχείων της μηχανής και εκπέμπεται από επιφάνειες όπως ο πύργος, τα πτερύγια και η άτρακτος. Στις σύγχρονες Α/Γ η ισχύς του εκπεμπόμενου θορύβου είναι συνήθως 98 - 104 dΒ(Α), με τις περισσότερες να κυμαίνονται γύρω στα 101 dΒ (Α). Η ισχύς του εκπεμπόμενου θορύβου χρησιμεύει για την σύγκριση των διαφόρων τύπων και για τον υπολογισμό των αναμενόμενων επιπέδων ηχητικής πίεσης σε διάφορες αποστάσεις από τη πηγή του θορύβου. Η στάθμη της ηχητικής πίεσης, η οποία είναι και το μέγεθος στο οποίο αναφέρεται η νομοθεσία και αφορά τον αποδέκτη του θορύβου, είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης, μειώνεται δηλαδή κατά 6 dB για κάθε διπλασιασμό της απόστασης. Αυτό ως μία πρώτη εκτίμηση, ένας ενδεικτικός υπολογισμός, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η επίδραση του αέρα και της τοπογραφίας. Για μία Α/Γ με ισχύ εκπεμπόμενου θορύβου 101 dB(A), η αναμενόμενη στάθμη ηχητικής πίεσης σε 200 m απόσταση από την βάση της, θα είναι περίπου 43 dB(A), ενώ σε απόσταση 400 m θα είναι περίπου 38 dB(A).Στην περίπτωση των αιολικών πάρκων η εμπειρία έχει δείξει ότι συνήθως μία ή δύο το πολύ ανεμογεννήτριες (οι πλέον κοντινές στον αποδέκτη) είναι αυτές οι οποίες ουσιαστικά συμβάλλουν στην ενόχληση. Αυτός είναι ο κανόνας αλλά ασφαλώς μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις όπου ο αποδέκτης βρίσκεται σε ικανές αποστάσεις για πρόκληση ενόχλησης από περισσότερες. Αν θεωρήσουμε την ακραία περίπτωση των 4 Α/Γ που θα αυξήσουν την στάθμη θορύβου κατά 6 dB, για να βρισκόμαστε κάτω από το νομοθετημένο όριο εκτιμάται ότι χρειάζεται μία απόσταση ασφαλείας από 300 έως 400 μέτρα.Εδώ βλέπουμε το μηχάνημα μέτρησης του θορύβου των ανεμογεννητριών.
Ανώτατα επιτρεπόμενα όρια θορύβου σύμφωνα με το Π.Δ. 1180/1981 Π.Δ.: Προεδρικό Διάταγμα Πίνακας αντιστοιχίας σταθμών ηχητικής πίεσης
Στάθμη ηχητικής πίεσης d/b
Θόρυβος
120-130
Απογείωση αεροπλάνου jet στα 100 m
110-120
Rock συναυλία
100-110
Κομπρεσέρ
90-100
Βαρύ φορτηγό
80-90
Δρόμος με σημαντική κίνηση
70-80
Εσωτερικό αυτοκινήτου με 64 km/h
60-70
Χώρος γραφείων
50-60
Συνήθης ομιλία
40-50
Ήσυχη μικρή πόλη
30-40
Ήσυχο καθιστικό, ψίθυρος
20-30
Βιβλιοθήκη, Studio ηχογραφήσεων
10--20
Φύλλο που πέφτει
0-10
Κατώφλι ακοής
Μέτρηση της ισχύος του εκπεμπόμενου θορύβου (Noise Emission measurement)Το μικρόφωνο τοποθετείται σε επίπεδο πίνακα πάνω στο έδαφος, σε κοντινή σχετικά απόσταση από την Α/Γ. Παράλληλα με το ακουστικό σήμα, μετρούνται η ταχύτητα και διεύθυνση του ανέμου, η θερμοκρασία, η βαρομετρική πίεση, η παραγόμενη ηλεκτρική ισχύς και η ταχύτητα περιστροφής του ρότορα. Μέτρηση της ηχοστάθμης στη θέση του αποδέκτη.Το μικρόφωνο τοποθετείται σε ύψος 1.2– 5 m από το έδαφος, στη θέση του αποδέκτη του θορύβου. Παράλληλα με το ακουστικό σήμα, μετρούνται η ταχύτητα του ανέμου στη θέση της Α/Γ και στη θέση της μέτρησης ,ή διεύθυνσή του ,καθώς και άλλα μετεωρολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της Α/Γ, ανάλογα με τον σκοπό της μέτρησης.Η μέτρηση της ισχύος εκπομπής θορύβου στην πηγή, γίνεται για λόγους πιστοποίησης/επαλήθευσης των εκπομπών από μία Α/Γ ή για την αποτίμηση διαφορετικών επιλογών της λογικής ελέγχου της ισχύος μιας Α/Γ στα πλαίσια του R&D κατά την ανάπτυξη καινούργιων μοντέλων .Η μέτρηση της ηχοστάθμης στη θέση του αποδέκτη του θορύβου, γίνεται για την αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της λειτουργίας αιολικών πάρκων, καθώς και για την αποτίμηση των μοντέλων πρόβλεψης του θορύβου.http://library.tee.gr/digital/m2383/m2383_theofilogiannakos.pdfΠεριβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων :
"Μύθος και πραγματικότητα"
Ε. Μπινόπουλος, Π. Χαβιαρόπουλος
Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ)
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια θεαματική άνοδος της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος από ανεμογεννήτριες στη χώρα μας (Κρήτη, Εύβοια, νησιωτική χώρα). Ο μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας συνοδεύτηκε, όπως ήταν επόμενο, από την ανησυχία των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των ανεμογεννητριών στο περιβάλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι φόβοι που εκφράστηκαν ακούγονται μάλλον υπερβολικοί και, κάποιες φορές, εξωπραγματικοί. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, οι ενστάσεις που υπάρχουν στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών ή αιολικών πάρκων έχουν κάποια βάση και χρειάζονται επιπλέον διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αποδοχή ή μη της αιολικής ενέργειας από τις τοπικές κοινωνίες προϋποθέτει την αντικειμενική τους πληροφόρηση για τα οφέλη και τις επιπτώσεις που αυτή θα μπορούσε να έχει ως μία ακόμη επέμβαση του ανθρώπου στη φύση.
Αλλά ας δούμε πρώτα που ακριβώς οφείλεται η ραγδαία αυτή ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι η παγκόσμια αλλαγή του κλίματος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η αλλαγή αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στις εκπομπές των λεγομένων «αερίων του θερμοκηπίου» που συνοδεύουν αναπόφευκτα την παραγωγή ενέργειας από συμβατικά καύσιμα. Θεωρείται, λοιπόν, δεδομένο ότι η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ιδιαίτερα της αιολικής είναι η μοναδική –μη πυρηνική- μεσοπρόθεσμη λύση για την αντιμετώπιση του φαινομένου των κλιματικών αλλαγών.
Ποία είναι όμως τα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της αιολικής ενέργειας ;
-Ο άνεμος είναι μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, η οποία μάλιστα παρέχεται δωρεάν.
-Η Αιολική ενέργεια είναι μια τεχνολογικά ώριμη, οικονομικά ανταγωνιστική και φιλική προς το περιβάλλον ενεργειακή επιλογή. Δεν ελκύονται στην ατμόσφαιρα αέρια θερμοκηπίου και άλλοι ρύποι, και έτσι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μικρές σε σύγκριση με τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από συμβατικά καύσιμα. Χαρακτηριστικά η χρήση μιας ανεμογεννήτριας 600KW, σε κανονικές συνθήκες αποτρέπει την ελευθέρωση 1200 τόνων CO2 ετησίως που θα αποβάλλονταν στο περιβάλλον αν χρησιμοποιείτο άλλη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως π.χ. ο άνθρακας.
-Προστατεύει τη Γη καθώς κάθε μία κιλοβατώρα που παράγεται από τον άνεμο αντικαθιστά μία κιλοβατώρα που παράγεται από συμβατικούς σταθμούς και ρυπαίνει την ατμόσφαιρα με αέρια του θερμοκηπίου.
-Δεν επιβαρύνει το τοπικό περιβάλλον με επικίνδυνους αέριους ρύπους , μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, καρκινογόνα μικροσωματίδια κ.α., όπως γίνεται με τους συμβατικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας και την Ευρώπη γενικότερα. Μπορούν να βοηθήσουν την ενεργειακή αυτάρκεια μικρών και αναπτυσσόμενων χώρων, καθώς και να αποτελέσουν την εναλλακτική πρόταση σε σχέση με την οικονομία του πετρελαίου.-Ο εξοπλισμός είναι απλός στην κατασκευή και την συντήρηση και έχει μεγάλο χρόνο ζωής.-Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι αισθητά αθόρυβες. Το επίπεδο της έντασης του ήχου σε απόσταση 40 μέτρων από μια ανεμογεννήτρια είναι 50-60 db(A), που είναι αντίστοιχο με την ένταση μιας συζήτησης. Δεδομένης δε της απαιτούμενης ελάχιστης απόστασης των ανεμογεννητριών από γειτονικούς οικισμούς το επίπεδο αυτό είναι ακόμη χαμηλότερο, της τάξης των 30 db(A) περίπου, που αντιστοιχεί στο επίπεδο θορύβου ενός ήσυχου καθιστικού.-Η αιολική ενέργεια πάνω από όλα έχει φέρει έναν άνεμο αλλαγής στα ενεργειακά και περιβαλλοντικά δεδομένα, ενώ δημιουργεί προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη περιοχών με υψηλό αιολικό δυναμικό και την διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για εμάς και τα παιδιά μας.
-Βοηθά στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος μειώνοντας τις απώλειες μεταφοράς ενέργειας. -Επίσης, τα οικονομικά οφέλη μιας περιοχής από την ανάπτυξη της αιολικής βιομηχανίας είναι αξιοσημείωτα.-Η αιολική ενέργεια είναι σήμερα η φθηνότερη μορφή ενέργειας αφού κοστίζει ανάμεσα σε 3 και 5 ευρώ ανά κιλοβατώρα.-Οι ανεμογεννήτριες μπορούν να στηθούν σε αγροκτήματα ή ράντσα, ωφελώντας έτσι την οικονομία των αγροτικών περιοχών, όπου βρίσκονται οι περισσότερες από τις καλύτερες τοποθεσίες από άποψη ανέμου. Οι αγρότες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται στη γη , καθώς οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν μόνον ένα μικρό μέρος της γης. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων για την παραγωγή αιολικής ενέργειας πληρώνουν ενοίκιο στους αγρότες για την χρήση της γης.
Εντάξει, η αιολική ενέργεια έχει πολλά θετικά στοιχεία. Μήπως, όμως οι αρνητικές της επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές των συμβατικών (πυρηνικών, λιγνιτικών) σταθμών παραγωγής όπως ισχυρίζονται κάποιοι; Ας επιχειρήσουμε παρακάτω μια ορθολογική –τεχνική- προσέγγιση του ερωτήματος.
Α. Προκαλούν προβλήματα θορύβου οι ανεμογεννήτριες ;
Πρόκειται για το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα, αλλά συγχρόνως και το ευκολότερο να ελεγχθεί και να προληφθεί. Στις ανεμογεννήτριες ο εκπεμπόμενος θόρυβος μπορεί να υπαχθεί σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προέλευση του: δηλαδή μηχανικός και αεροδυναμικός.
· Ο πρώτος προέρχεται από τα περιστρεφόμενα μηχανικά τμήματα (κιβώτιο ταχυτήτων, ηλεκτρογεννήτρια, έδρανα κλπ.)
· Ο δεύτερος προέρχεται από την περιστροφή των πτερυγίων.
Ο θόρυβος που παράγουν οι ανεμογεννήτριες διαφοροποιείται από μηχανή σε μηχανή. Για τον θόρυβο των ανεμογεννητριών έχει γίνει έρευνα για τον ήχο που παράγουν η οποία εγκρίθηκε στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι μηχανές πολύ ήσυχες συγκριτικά με την ισχύ τους και με συνεχείς βελτιώσεις από τους κατασκευαστές γίνονται όλο και πιο αθόρυβες. Η αντιμετώπιση του θορύβου γίνεται είτε στην πηγή είτε στη διαδρομή του. Οι μηχανικοί θόρυβοι έχουν ελαχιστοποιηθεί με εξαρχής σχεδίαση (γρανάζια πλάγιας οδόντωσης), ή με εσωτερική ηχομονωτική επένδυση στο κέλυφος της κατασκευής. Επίσης ο μηχανικός θόρυβος αντιμετωπίζεται στη διαδρομή του με ηχομονωτικά πετάσματα και αντικραδασμικά πέλματα στήριξης. Αντίστοιχα ο αεροδυναμικός θόρυβος αντιμετωπίζεται με προσεκτική σχεδίαση των πτερυγίων από τους κατασκευαστές, που δίνουν άμεση προτεραιότητα στην ελάττωση του .
Το επίπεδο του αντιληπτού θορύβου από μία ανεμογεννήτρια σύγχρονων προδιαγραφών σε απόσταση 200 μέτρων, είναι μικρότερο από αυτό που αντιστοιχεί στο επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος μιας μικρής επαρχιακής πόλης και βεβαίως δεν αποτελεί πηγή ενόχλησης. Με δεδομένη δε τη νομοθετημένη απαίτηση να εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες σε ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από τους οικισμούς, το επίπεδο είναι ακόμη χαμηλότερο και αντιστοιχεί πλέον σε αυτό ενός ήσυχου καθιστικού δωματίου. Επιπλέον, στις ταχύτητες ανέμου που λειτουργούν οι ανεμογεννήτριες ο φυσικός θόρυβος (θόρυβος ανέμου σε δένδρα και θάμνους) υπερκαλύπτει οποιονδήποτε θόρυβο που προέρχεται από τις ίδιες.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και σε συνδυασμό με τη θέση των «οικοπέδων» που συνήθως εγκαθίστανται τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα για να έχουν καλύτερη απόδοση, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι τα αιολικά πάρκα δεν προκαλούν:
1 αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου εκτός των ορίων τους και ακόμη περισσότερο σε κατοικημένες περιοχές
2 έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου.
Ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος, για να πεισθεί κανείς για το ζήτημα του θορύβου είναι μια επίσκεψη σε ένα αιολικό πάρκο μια μέρα που οι ανεμογεννήτριες βρίσκονται σε κανονική λειτουργία.
Β. Δημιουργούν προβλήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών οι ανεμογεννήτριες ;
Η ανησυχία αυτή συνήθως αναφέρεται αφενός σε προβλήματα που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες λόγω της θέσης τους σε σχέση με ήδη υπάρχοντες σταθμούς τηλεόρασης ή ραδιόφωνου και αφετέρου σε πιθανές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τις ίδιες.
Είναι γεγονός ότι , η διάδοση των εκπομπών στις συχνότητες της τηλεόρασης ή και του ραδιοφώνου (κυρίως στις συχνότητες εκπομπών FM) επηρεάζεται από εμπόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ πομπού και δέκτη. Το κυριότερο πρόβλημα από τις ανεμογεννήτριες προέρχεται από τα κινούμενα πτερύγια που μπορούν να προκαλέσουν αυξομείωση σήματος λόγω αντανακλάσεων. Αυτό ήταν πολύ εντονότερο στην πρώτη γενιά ανεμογεννητριών που έφερε μεταλλικά πτερύγια. Τα πτερύγια των συγχρόνων ανεμογεννητριών κατασκευάζονται αποκλειστικά από συνθετικά υλικά, τα οποία έχουν ελάχιστη επίπτωση στη μετάδοση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.
Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προώθηση αδειοδότησης ενός αιολικού πάρκου μόνον εφόσον τηρούνται κάποιες ελάχιστες αποστάσεις από τηλεπικοινωνιακούς ή ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Οποιαδήποτε πιθανά προβλήματα παρεμβολών μπορούν να προληφθούν με σωστό σχεδιασμό και χωροθέτηση ή να διορθωθούν με μικρό σχετικά κόστος από τον κατασκευαστή του πάρκου με μια σειρά απλών τεχνικών μέτρων, όπως π.χ. η εγκατάσταση επιπλέον αναμεταδοτών. Σε σχέση με την συμβατότητα και τις παρεμβολές στις τηλεπικοινωνίες, αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πύργοι των ανεμογεννητριών όχι μόνον δεν δημιουργούν εμπόδια, αλλά χρησιμοποιούνται ήδη για την εγκατάσταση κεραιών προς διευκόλυνση υπηρεσιών επικοινωνιών, όπως η κινητή τηλεφωνία!
Όσον αφορά τις εκπεμπόμενες ακτινοβολίες, όπως φαίνεται και από την περιγραφή των τμημάτων της ανεμογεννήτριας, τα μόνα υποσυστήματα που θα μπορούσαμε να πούμε ότι «εκπέμπουν» ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλού επιπέδου, είναι η ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηματιστής μέσης τάσης. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της ηλεκτρογεννήτριας είναι εξαιρετικά ασθενές και περιορίζεται σε μια πολύ μικρή απόσταση γύρω από το κέλυφος της που είναι τοποθετημένο τουλάχιστον 40-50 μέτρα πάνω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό δεν υφίσταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ούτε καν στη βάση της ανεμογεννήτριας. Ο μετασχηματιστής, πάλι, περιβάλλεται πάντα από περίφραξη ασφαλείας ή είναι κλεισμένος σε μεταλλικό υπόστεγο. Η περίφραξη είναι τοποθετημένη σε τέτοια απόσταση που το επίπεδο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι αμελητέο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε με βεβαιότητα, ότι αυτά που ακούγονται για εκπομπή ραδιενέργειας η ακτινοβολιών άλλου τύπου από τις ανεμογεννήτριες δεν ευσταθούν. Για τις ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούνται οικολογικά υλικά. Στον χώρο μετά από την απεγκατάσταση των ανεμογεννητριών η εταιρία είναι υποχρεωμένη να φυτέψει δέντρα, θάμνους κτλ. Στο εξωτερικό σύμφωνα με την συμφωνία του Κιότο, εάν οι ανεμογεννήτριες τοποθετηθούν σε πεδιάδα, τα στρέμματα που θα χρειαστούν θα πρέπει να αντικατασταθούν από την εταιρεία. Το 94% του υλικού των ανεμογεννητριών είναι ανακυκλώσιμο και το υπόλοιπο 6% είναι προσμίξεις. Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι οι ανεμογεννήτριες βοηθούν το περιβάλλον και δεν το γεμίζουν με τόνους υλικών μετά από την απεγκατάσταση τους καθώς ένα πολύ μικρό μέρος τους είναι μη ανακυκλώσιμο.
Γ. Δημιουργούν αισθητικά προβλήματα και προσβολή του φυσικού τοπίου οι ανεμογεννήτριες;
Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα.
Η οπτική όχληση είναι κάτι υποκειμενικό και δύσκολα μπορούν να τεθούν κοινά αποδεκτοί κανόνες. Από έρευνες σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι κάποιος που είναι ευνοϊκά διατεθειμένος απέναντι στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, αποδέχεται τις ανεμογεννήτριες και οπτικά πολύ πιο εύκολα από κάποιον που είναι αρνητικός εξαρχής. Από τις ίδιες μελέτες, προκύπτει ότι τα αιολικά πάρκα είναι πιο αποδεκτά από αισθητικής άποψης σε ανθρώπους που είναι ενημερωμένοι για τα οφέλη που προέρχονται από την χρήση τους. Αν κάνουμε μια απλή σύγκριση μεταξύ ενός θερμικού σταθμού παραγωγής (π.χ. λιγνιτικού), και ενός αιολικού πάρκου είναι φανερό ότι η οπτική όχληση που προκύπτει από το πρώτο είναι εμφανώς και αντικειμενικά πολύ μεγαλύτερη. Δεδομένου βεβαίως ότι οι ανεμογεννήτριες είναι κατ' ανάγκη ορατές από απόσταση, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου εγκατάστασης και να γίνεται προσπάθεια ενσωμάτωσης τους στο τοπίο.Ανάλογα με το υψόμετρο που εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες το ύψος των ανεμογεννητριών διαφοροποιείται. Σε πιο μεγάλο υψόμετρο χρησιμοποιείται πιο μικρή μηχανή. Στην περιοχή που τοποθετούνται τα αιολικά πάρκα γίνονται μελέτες για τον αέρα για πολύ μεγάλο διάστημα. Επίσης γίνονται μελέτες για κεραυνούς αλλά και το ανάγλυφο της περιοχής.Κάναμε ένα ερωτηματολόγιο για τους μαθητές του σχολείου μας με τις εξής ερωτήσεις και πήραμε τα αποτελέσματα που ακολουθούν στα κυκλικά διαγράμματα. Τα παιδιά με μεγάλη τους χαρά μας απάντησαν και μας βοήθησαν στην δουλειά μας.
Δ. Έχουν επίδραση οι ανεμογεννήτριες στις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες ;
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα αιολικά πάρκα επιβαρύνουν τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα αιολικό πάρκο είναι διαθέσιμο για άλλες χρήσεις, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχίζονται και μετά την εγκατάσταση του. Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρκων είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώδη βλάστηση ακριβώς λόγω των υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που ευνοούν την εγκατάσταση του. Σε αυτές τις περιοχές, η χρήση γης είναι κυρίως για βοσκή αιγοπροβάτων οι οποία μπορεί να συνεχισθεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την εγκατάσταση του αιολικού πάρκου. Χαρακτηριστικά, σε μερικά αιολικά πάρκα έχει παρατηρηθεί ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης αιγοπροβάτων που επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους. Κατά την επίσκεψή μας στο κοντινό αιολικό πάρκο Μάλι Μάδι είδαμε ότι στο κτήριο του κέντρου έλεγχου των ανεμογεννητριών είδαμε τεράστια ποσότητα περιττωμάτων από τα αιγοπρόβατα πράγμα που σημαίνει ότι τα ζώα δεν επηρεάζονται από τις ανεμογεννήτριες αλλά το ευχαριστιούνται κιόλας
Ε. Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πουλιών οι ανεμογεννήτριες ;
Τα πουλιά καθώς πετούν μερικές φορές συγκρούονται με κτίρια και άλλες σταθερές κατασκευές. Οι ανεμογεννήτριες όμως δεν προκαλούν ιδιαίτερο πρόβλημα όπως έχει φανεί από μελέτες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία και η Αγγλία. Συγκεκριμένα, υπολογίσθηκε ότι στον συνολικό αριθμό πουλιών που σκοτώνονται ετησίως, μόνον 20 θάνατοι οφείλονται σε ανεμογεννήτριες (για εγκατεστημένη ισχύ 1000MW), ενώ αντίστοιχα 1.500 θάνατοι οφείλονται στους κυνηγούς και 2.000 σε πρόσκρουση με οχήματα και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (καθότι είναι σχεδόν «αόρατες» για τα πουλιά). Ασφαλώς βέβαια, το θέμα της προστασίας του πληθυσμού των πουλιών σε ευαίσθητες οικολογικά και προστατευόμενες περιοχές πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη φάση σχεδιασμού και χωροθέτησης του αιολικού πάρκου .Κατά την επίσκεψή μας στο κοντινό μας αιολικό πάρκο Μάλι Μάδι δεν βρήκαμε σκοτωμένα πουλιά από τις ανεμογεννήτριες. Αυτό μας χαροποίησε όλους μας καθώς είναι ένα από τα αρνητικά των ανεμογεννητριών.Αν και είναι μικρό το ποσοστό των θανατώσεων των πουλιών από σύγκρουση με ανεμογεννήτριες, μας προκαλεί θλίψη η παρακάτω φωτογραφία.
Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, ότι οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες, αφενός είναι άμεσα «ορατές» και αφετέρου είναι δυνατόν να ελαχιστοποιηθούν με σωστή αντιμετώπιση και προσχεδιασμό. Αντίθετα, οι επιπτώσεις της θερμικής ή πυρηνικής παραγωγής ενέργειας αργούν να φανούν, είναι μακροπρόθεσμες και όση προσπάθεια και κόστος να δαπανηθούν είναι αδύνατον να ελαχιστοποιηθούν. Εν τέλει θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι εφόσον πρέπει να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια, είναι σίγουρα προτιμότερο να την παράγουμε με τρόπο που να έχει την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Από τεχνολογική και οικονομική πλευρά, η πιο ώριμη μορφή ανανεώσιμης και «καθαρής» ενέργειας είναι σήμερα η αιολική. Αυτή μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην αποτροπή των κλιματικών αλλαγών προσφέροντας συγχρόνως ποικίλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
www.cres.gr/kape/publications/papers/dimosieyseis/paper%2019.doc
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Στην εποχή μας η απώλεια της βιοποικιλότητας εξελίσσεται παγκόσμια με πολύ υψηλό ρυθμό και ταυτόχρονα, η πίεση για επιπλέον παραγωγή ενέργειας ολοένα αυξάνεται. Η παραγωγή ενέργειας από ανεμογεννήτριες, ως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, είναι φυσικό να γίνει δεκτή από την παγκόσμια κοινότητα με πολύ υψηλές προσδοκίες. Ωστόσο,η αιολική ενέργεια, παρά τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα που διατηρεί σε σχέση με άλλους τρόπους παραγωγής ενέργειας, μπορεί να επιφέρει επιπτώσεις στα ενδιαιτήματα και την άγρια ζωή, ιδιαιτέρως δε στα πτηνά.Οι ανεμογεννήτριες προκαλούν την άμεση θανάτωση ενός πολύ μεγάλου αριθμού πουλιών αλλά και νυχτερίδων κάθε χρόνο, ενώ η λειτουργία αιολικών πάρκων σε γειτνίαση με βιοτόπους ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, ή μικρών ή ευάλωτων, για διάφορους λόγους, πληθυσμών, μπορεί να επιφέρει σε αυτούς βαρύ πλήγμα, ή και εξαφάνιση σε τοπικό επίπεδο. Όταν τα αιολικά πάρκα καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις ή εκτάσεις καίριες για τη μετανάστευση ή τη διαβίωση σημαντικών ειδών πουλιών, σε συνδυασμό με τα συνοδευτικά έργα (πχ γραμμές μεταφοράς ρεύματος) και την αναπόφευκτη διευκόλυνση της ανθρώπινης πρόσβασης, η απώλεια ενδιαιτήματος, μεμονωμένα ή σωρευτικά,μπορεί να αποδειχθεί σπουδαιότερη επίπτωση ακόμη και από την άμεση θανάτωση των πουλιών.Το κείμενο αυτό που περιγράφει τις επιπτώσεις της εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών πάρκων στα πουλιά, βασίζεται σε ευρήματα της σύγχρονης σχετικής βιβλιογραφίας από μελέτες που εκπονήθηκαν σε διάφορα μέρη του κόσμου.Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα πουλιά από την τοποθέτηση και λειτουργία αιολικών πάρκων είναι τριών κυρίως κατηγοριών: α) άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης, β) άμεση απώλεια ενδιαιτημάτων και γ) εκτοπισμός λόγω όχλησης. Οι επιπτώσεις αυτές παρουσιάζονται στην συνέχεια :1. Άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης
Άμεση θανάτωση των πουλιών συμβαίνει: α. λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών, στους πύργους ή στα υπέργειακαλώδια μεταφοράς ρεύματος, κυρίως δε των πουλιών μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους και β. λόγω των ρευμάτων ώθησης προς το έδαφος, που αναπτύσσονται πίσω από τους έλικες εν ώρα περιστροφής. Για λόγους συντομίας, στο κείμενο αυτό, με τον όρο «θανάτωση λόγω πρόσκρουσης» εννοούνται και οι δύο περιπτώσεις θανάτων. 1.1. Ρυθμοί θανατώσεων
Ο ρυθμός των αναφερόμενων θανάτων πουλιών λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών ή άλλα δομικά στοιχεία των αιολικών πάρκων, ποικίλει ευρύτατα στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, μεταξύ 0,01 και 23 πουλιά ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος (Drewitt & Langston, 2006). Η Εθνική Επιτροπή Αιολικού Συντονισμού (National Wind Coordination Committee ή NWCC) των ΗΠΑ το 2001 είχε καταλήξει σε έναν αριθμό θανάτων, κατά μέσο όρο 2,19 ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος για όλα τα είδη πουλιών μαζί για τις ΗΠΑ και 0,033 για τα αρπακτικά (Erickson et al, 2001). Ενδεικτικά, στη Βόρεια Καλιφόρνια, σε μια περιοχή δηλαδή με μεγάλο αριθμό ανεμογεννητριών (πάνω από 5000), σκοτώνονται κάθε χρόνο περίπου 1000 αρπακτικά (GAO 2005). Η πλειονότητα των μελετών σημειώνουν έναν χαμηλό αριθμό θανάτων ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται σε πτώματα ζώων που συλλέγονται (Langston & Pullan 2004) με τη βέβαιη υποεκτίμηση που αυτό συνεπάγεται (βλ. παράγραφο 1.3 παρακάτω). Ωστόσο, ακόμη και χαμηλοί ρυθμοί θανάτωσης ή μικρή αύξηση του ρυθμού θανάτωσης, μπορούν να αποβούν σημαντικοί για τους πληθυσμούς κάποιων ειδών, ειδικά των μεγαλόσωμων, μακρόβιων ειδών που γενικάαργούν να φτάσουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα και έχουν χαμηλό ετήσιο αναπαραγωγικό δυναμικό (Langston 2002, Percival στο: de Lucas et al, 2007). Σε πολλές περιπτώσεις οι «πολιτικά αποδεκτοί» θάνατοι ατόμων κάποιων ειδών μπορεί να είναι λιγότεροι από όσους θα επέφεραν σημαντικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς τους.Για κάποια είδη με βαρύνουσα σημασία από πλευράς διατήρησης και προστασίας, ο «αποδεκτός αριθμός θανάτων» θα πρέπει να περιοριστεί, ακόμη και ως το ένα και μοναδικό περιστατικό (Percival στο: de Lucas et al, 2007). Γενικά, η εκτίμηση του βαθμού σημασίας του ρυθμού και των περιπτώσεων θανάτωσης, είναι υποκειμενική, καθώς ακόμη και ολιγάριθμα πτώματα σπάνιων ειδών, ιδιαίτερα κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούν να θεωρηθούν ως ένδειξη κινδύνου για τους πληθυσμούς των εν λόγω ειδών (Strickland et al στο: de Lucas et al, 2007). Για πληθυσμούς λίγων ζευγαριών σπάνιων ειδών δεν υπάρχουν περιθώρια απώλειας. Μεγάλο είναι το ερευνητικό ενδιαφέρον και η ανησυχία για τις επιπτώσεις που έχουν τα αιολικά πάρκα στα αρπακτικά πουλιά, καθώς αυτά παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα προσκρούσεων σε σχέση με άλλα είδη της ορνιθοπανίδας (Sterner et al, στο: de Lucas et al 2007, NWCC 2004) για λόγους που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Μεταξύ των υψηλότερων καταγεγραμμένων επιπέδων θνησιμότητας αρπακτικών έχουν αναφερθεί για την περιοχή Altamont Pass στην Καλιφόρνια και στις περιοχές Tarifa και Navarra στην Ισπανία (Thelander and Smallwood στο: de Lucas et al 2007, Drewitt and Langston 2006, Langston & Pullan 2004). Οι περιπτώσεις αυτές παρουσιάζουν ενδιαφέρον γιατί αφορούν μεγαλόσωμα και σχετικά σπάνια είδη, δηλαδή το Όρνιο στην Ισπανία και τον Χρυσαετό στην Καλιφόρνια. Στην Ισπανία, το διάστημα 2000-2007, καταγράφηκαν εκατοντάδες θάνατοι όρνιων μετά από πρόσκρουση με ανεμογεννήτριες 2 . Υπολογίζεται ότι το 5% των ανεμογεννητριών ευθύνεται για το 60% των θανάτων των γυπών από ανεμογεννήτριες στην χώρα αυτή τα τελευταία χρόνια. Οι συγκεκριμένες ανεμογεννήτριες θεωρούνται υπεύθυνες λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Στην Ναβάρα σε 13 αιολικά πάρκα σκοτώθηκαν σε τρία χρόνια (2000-2002) 227 όρνια από 360 συνολικά θανάτους όπου περιλαμβάνονταν πολλά σημαντικά είδη αρπακτικών (Lekuona &Ursua στο: de Lucas et al 2007). Σε έρευνα του 2004 στην Θράκη, σε περιοχή στα όρια της επικράτειας των όρνιων και γειτονική του Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς όπου αυτά φωλιάζουν, δεν διαπιστώθηκαν θάνατοι όρνιων αλλά αυξημένο ρίσκο πρόσκρουσης στο 32% των πτήσεων (Ruiz et al 2005). Ειδικά το θέμα της θανάτωσης των αρπακτικών γενικά, και του Χρυσαετού ιδιαίτερα, έγινε αντιληπτό στην Καλιφόρνια, και συγκεκριμένα στο τεράστιο αιολικό πάρκο Altamont Pass Wind Resource Area ή APWRA, από τις αρχές λειτουργίας του στη δεκαετία του ’80. Χρειάστηκε να καταμετρηθούν συστηματικά οι θάνατοι επί τρία και πλέον χρόνια, από το 1985 ως τις αρχές του 1988, για να διαπιστωθεί ότι ο αριθμός τους ήταν σημαντικός (34 ήταν μόνο οι Χρυσαετοί που θανατώθηκαν στο APWRA), μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο με δεδομένη τη σχετική αφθονία του στην περιοχή.Διαπιστώθηκε επομένως ότι άξιζε εκτενέστερη έρευνα και επένδυση χρόνου και χρήματος στην εκτίμηση του προβλήματος και στην αναζήτηση μέτρων αντιμετώπισης (Thelander & Swan στο: de Lucas et al 2007). Ο Thelander στο προαναφερθέν άρθρο, στο οποίο ανακεφαλαιώνει το ιστορικό του θέματος στο APWRA, καταλήγει ότι παρά την επί δεκαετίες αναγνώριση του προβλήματος και την έρευνα πάνω στο θέμα της θανάτωσης των πουλιών, δεν εφαρμόζονται ούτε σήμερα, συστηματικά μέτρα μείωσης του αριθμού των θανάτων.
Το 1997 σε συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στο Κιότο της Ιαπωνίας, συμφωνήθηκε μεταξύ των χωρών μελών, πρωτόκολλο αναφορικά με την μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η προσπάθεια περιορισμού των ρύπων αυτών έγινε στην διάσκεψη του Ρίο το 1992 όπου είχαν τεθεί μη-δεσμευτικά όρια που δυστυχώς δεν έχουν επιτευχθεί.
Αυτή τη φορά όμως το πρωτόκολλο του Κιότο έχει νομική ισχύ από τις 16 Φεβρουαρίου 2005 εφόσον έχουν ήδη ικανοποιηθεί οι δύο όροι που είχαν τεθεί τότε, να το έχουν υπογράψει τουλάχιστο 55 χώρες και να το υποστηρίζουν τόσες χώρες που να καλύπτεται το 55% των ρύπων. Ο δεύτερος αυτός όρος ξεπεράστηκε (61%) μόλις πρόσφατα, όταν η Ρωσία υπόγραψε τη συμφωνία το Νοέμβριο του 2004.
Τη συμφωνία αυτή έχουν υπογράψει μέχρι τώρα 141 χώρες ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνούνται να υπογράψουν με τη δικαιολογία ότι θα τους στοιχίσει πολλά λεφτά και ότι έπρεπε να περιληφθούν και οι πιο φτωχές χώρες.
Με συμφωνία που έγινε το 2001, οι χώρες που θα ξεπεράσουν τα όρια που θα τους τεθούν μέχρι το 2012, θα πρέπει όχι μόνο να κάνουν αυτό που υποσχέθηκαν, αλλά να μειώσουν τους ρύπους τους ακόμη 30% την περίοδο μετά το 2013. Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει χρηματικό πρόστιμο.
Ενώ υπάρχει συνολικός στόχος μείωσης των εκπομπών στο 5.2% αυτών που υπήρχαν το 1990, η κάθε χώρα έχει διαπραγματευτεί τα δικά της ποσοστά, με το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στοχεύει μείωση των ρύπων κατά 8% πιο χαμηλό από αυτό που ίσχυε το 1990.
Άλλες 39 αναπτυγμένες χώρες έχουν διαπραγματευτεί και συμφωνήσει τα δικά τους επίπεδα μείωσης.
Λόγο της κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των προβλημάτων της βιομηχανίας οι πρώην ανατολικές χώρες έχουν μειώσει τις εκπομπές κατά 38.5% σε σύγκριση με αυτές του 1990. Αντίθετα, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, η ΗΠΑ έχουν αύξηση 13.1%, η Πορτογαλία και η Ισπανία 40.5%.
Η συμφωνία του Κιότο περιλαμβάνει τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τα οποία είναι:(α) Διοξείδιο του Άνθρακα CO2 που προέρχεται κυρίως από την καύση πετρελαίου, βενζίνης και γκαζιού,
(β) Μεθάνιο CH4 που προέρχεται κυρίως από την γεωργία, τις χωματερές και τους σκουπιδότοπους
(γ) Νιτρικό Οξύ N2O που προέρχεται κυρίως από την χρήση λιπασμάτων
(δ) Και τρία βιομηχανικά αέρια HFC , PFC και SF6 που χρησιμοποιούνται σε ψυκτικά συστήματα και θερμομονωτικά υλικά
Με ορίζοντα τους στόχους του Κιότο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2005 ένα νέο σύστημα "εμπορίας" αερίων, μέσα στα πλαίσια του οποίου τέθηκαν όρια σε 12000 εργοστάσια και ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς.
Το σύστημα "εμπορίας" επιτρέπει σε εταιρείες που υπερβαίνουν τα όρια τους να αγοράσουν επιπλέον δικαίωμα, διαφορετικά θα πληρώσουν πρόστιμο. Αντίθετα, όσοι είναι κάτω από το όριο τους, μπορούν να πωλούν την διαφορά. Η τιμή κυμαίνεται τώρα στα 7,7 Ευρώ τον τόνο διοξειδίου του άνθρακα.
Ακόμη ένα σύστημα που υπάρχει, επιτρέπει σε χώρες που δεν θα καταφέρουν να μειώσουν τους ρύπους, να εφαρμόσουν σε αντίστοιχο ποσοστό εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Άλλη επιλογή που δίνεται είναι η φύτευση τέτοιας έκτασης δασών ανάλογη με την εκπομπή των αερίων.http://theopemptou.com/green/whatiskyoto.htm
Aκουστικός θόρυβος ανεμογεννητριών
Οι εκπομπές θορύβου από ανεμογεννήτριες, προκαλούνται από δύο κύριους μηχανισμούς και χαρακτηρίζονται αντίστοιχα, ως μηχανικός και αεροδυναμικός θόρυβος. -Ο αεροδυναμικός θόρυβος είναι κυρίως συνδεδεμένος με την αλληλεπίδραση της τύρβης με την επιφάνεια των πτερυγίων και είναι ο κύριος μηχανισμός παραγωγής ακουστικού θορύβου.-Μηχανικός θόρυβος, π.χ. μεταλλικά εξαρτήματα σε κίνηση ή τριβή μεταξύ τους, δημιουργείται από τον πολλαπλασιαστή, το σύστημα μετάδοσης κίνησης, και τη γεννήτρια. Ο θόρυβος μεταδίδεται μέσω των δομικών στοιχείων της μηχανής και εκπέμπεται από επιφάνειες όπως ο πύργος, τα πτερύγια και η άτρακτος. Στις σύγχρονες Α/Γ η ισχύς του εκπεμπόμενου θορύβου είναι συνήθως 98 - 104 dΒ(Α), με τις περισσότερες να κυμαίνονται γύρω στα 101 dΒ (Α). Η ισχύς του εκπεμπόμενου θορύβου χρησιμεύει για την σύγκριση των διαφόρων τύπων και για τον υπολογισμό των αναμενόμενων επιπέδων ηχητικής πίεσης σε διάφορες αποστάσεις από τη πηγή του θορύβου. Η στάθμη της ηχητικής πίεσης, η οποία είναι και το μέγεθος στο οποίο αναφέρεται η νομοθεσία και αφορά τον αποδέκτη του θορύβου, είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης, μειώνεται δηλαδή κατά 6 dB για κάθε διπλασιασμό της απόστασης. Αυτό ως μία πρώτη εκτίμηση, ένας ενδεικτικός υπολογισμός, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η επίδραση του αέρα και της τοπογραφίας. Για μία Α/Γ με ισχύ εκπεμπόμενου θορύβου 101 dB(A), η αναμενόμενη στάθμη ηχητικής πίεσης σε 200 m απόσταση από την βάση της, θα είναι περίπου 43 dB(A), ενώ σε απόσταση 400 m θα είναι περίπου 38 dB(A).Στην περίπτωση των αιολικών πάρκων η εμπειρία έχει δείξει ότι συνήθως μία ή δύο το πολύ ανεμογεννήτριες (οι πλέον κοντινές στον αποδέκτη) είναι αυτές οι οποίες ουσιαστικά συμβάλλουν στην ενόχληση. Αυτός είναι ο κανόνας αλλά ασφαλώς μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις όπου ο αποδέκτης βρίσκεται σε ικανές αποστάσεις για πρόκληση ενόχλησης από περισσότερες. Αν θεωρήσουμε την ακραία περίπτωση των 4 Α/Γ που θα αυξήσουν την στάθμη θορύβου κατά 6 dB, για να βρισκόμαστε κάτω από το νομοθετημένο όριο εκτιμάται ότι χρειάζεται μία απόσταση ασφαλείας από 300 έως 400 μέτρα.Εδώ βλέπουμε το μηχάνημα μέτρησης του θορύβου των ανεμογεννητριών.
Ανώτατα επιτρεπόμενα όρια θορύβου σύμφωνα με το Π.Δ. 1180/1981 Π.Δ.: Προεδρικό Διάταγμα Πίνακας αντιστοιχίας σταθμών ηχητικής πίεσης
Στάθμη ηχητικής πίεσης d/b
Θόρυβος
120-130
Απογείωση αεροπλάνου jet στα 100 m
110-120
Rock συναυλία
100-110
Κομπρεσέρ
90-100
Βαρύ φορτηγό
80-90
Δρόμος με σημαντική κίνηση
70-80
Εσωτερικό αυτοκινήτου με 64 km/h
60-70
Χώρος γραφείων
50-60
Συνήθης ομιλία
40-50
Ήσυχη μικρή πόλη
30-40
Ήσυχο καθιστικό, ψίθυρος
20-30
Βιβλιοθήκη, Studio ηχογραφήσεων
10--20
Φύλλο που πέφτει
0-10
Κατώφλι ακοής
Μέτρηση της ισχύος του εκπεμπόμενου θορύβου (Noise Emission measurement)Το μικρόφωνο τοποθετείται σε επίπεδο πίνακα πάνω στο έδαφος, σε κοντινή σχετικά απόσταση από την Α/Γ. Παράλληλα με το ακουστικό σήμα, μετρούνται η ταχύτητα και διεύθυνση του ανέμου, η θερμοκρασία, η βαρομετρική πίεση, η παραγόμενη ηλεκτρική ισχύς και η ταχύτητα περιστροφής του ρότορα. Μέτρηση της ηχοστάθμης στη θέση του αποδέκτη.Το μικρόφωνο τοποθετείται σε ύψος 1.2– 5 m από το έδαφος, στη θέση του αποδέκτη του θορύβου. Παράλληλα με το ακουστικό σήμα, μετρούνται η ταχύτητα του ανέμου στη θέση της Α/Γ και στη θέση της μέτρησης ,ή διεύθυνσή του ,καθώς και άλλα μετεωρολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της Α/Γ, ανάλογα με τον σκοπό της μέτρησης.Η μέτρηση της ισχύος εκπομπής θορύβου στην πηγή, γίνεται για λόγους πιστοποίησης/επαλήθευσης των εκπομπών από μία Α/Γ ή για την αποτίμηση διαφορετικών επιλογών της λογικής ελέγχου της ισχύος μιας Α/Γ στα πλαίσια του R&D κατά την ανάπτυξη καινούργιων μοντέλων .Η μέτρηση της ηχοστάθμης στη θέση του αποδέκτη του θορύβου, γίνεται για την αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της λειτουργίας αιολικών πάρκων, καθώς και για την αποτίμηση των μοντέλων πρόβλεψης του θορύβου.http://library.tee.gr/digital/m2383/m2383_theofilogiannakos.pdfΠεριβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων :
"Μύθος και πραγματικότητα"
Ε. Μπινόπουλος, Π. Χαβιαρόπουλος
Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ)
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια θεαματική άνοδος της εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος από ανεμογεννήτριες στη χώρα μας (Κρήτη, Εύβοια, νησιωτική χώρα). Ο μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας συνοδεύτηκε, όπως ήταν επόμενο, από την ανησυχία των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των ανεμογεννητριών στο περιβάλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι φόβοι που εκφράστηκαν ακούγονται μάλλον υπερβολικοί και, κάποιες φορές, εξωπραγματικοί. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, οι ενστάσεις που υπάρχουν στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών ή αιολικών πάρκων έχουν κάποια βάση και χρειάζονται επιπλέον διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αποδοχή ή μη της αιολικής ενέργειας από τις τοπικές κοινωνίες προϋποθέτει την αντικειμενική τους πληροφόρηση για τα οφέλη και τις επιπτώσεις που αυτή θα μπορούσε να έχει ως μία ακόμη επέμβαση του ανθρώπου στη φύση.
Αλλά ας δούμε πρώτα που ακριβώς οφείλεται η ραγδαία αυτή ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι η παγκόσμια αλλαγή του κλίματος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η αλλαγή αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στις εκπομπές των λεγομένων «αερίων του θερμοκηπίου» που συνοδεύουν αναπόφευκτα την παραγωγή ενέργειας από συμβατικά καύσιμα. Θεωρείται, λοιπόν, δεδομένο ότι η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ιδιαίτερα της αιολικής είναι η μοναδική –μη πυρηνική- μεσοπρόθεσμη λύση για την αντιμετώπιση του φαινομένου των κλιματικών αλλαγών.
Ποία είναι όμως τα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της αιολικής ενέργειας ;
-Ο άνεμος είναι μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, η οποία μάλιστα παρέχεται δωρεάν.
-Η Αιολική ενέργεια είναι μια τεχνολογικά ώριμη, οικονομικά ανταγωνιστική και φιλική προς το περιβάλλον ενεργειακή επιλογή. Δεν ελκύονται στην ατμόσφαιρα αέρια θερμοκηπίου και άλλοι ρύποι, και έτσι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μικρές σε σύγκριση με τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από συμβατικά καύσιμα. Χαρακτηριστικά η χρήση μιας ανεμογεννήτριας 600KW, σε κανονικές συνθήκες αποτρέπει την ελευθέρωση 1200 τόνων CO2 ετησίως που θα αποβάλλονταν στο περιβάλλον αν χρησιμοποιείτο άλλη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως π.χ. ο άνθρακας.
-Προστατεύει τη Γη καθώς κάθε μία κιλοβατώρα που παράγεται από τον άνεμο αντικαθιστά μία κιλοβατώρα που παράγεται από συμβατικούς σταθμούς και ρυπαίνει την ατμόσφαιρα με αέρια του θερμοκηπίου.
-Δεν επιβαρύνει το τοπικό περιβάλλον με επικίνδυνους αέριους ρύπους , μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, καρκινογόνα μικροσωματίδια κ.α., όπως γίνεται με τους συμβατικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας και την Ευρώπη γενικότερα. Μπορούν να βοηθήσουν την ενεργειακή αυτάρκεια μικρών και αναπτυσσόμενων χώρων, καθώς και να αποτελέσουν την εναλλακτική πρόταση σε σχέση με την οικονομία του πετρελαίου.-Ο εξοπλισμός είναι απλός στην κατασκευή και την συντήρηση και έχει μεγάλο χρόνο ζωής.-Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι αισθητά αθόρυβες. Το επίπεδο της έντασης του ήχου σε απόσταση 40 μέτρων από μια ανεμογεννήτρια είναι 50-60 db(A), που είναι αντίστοιχο με την ένταση μιας συζήτησης. Δεδομένης δε της απαιτούμενης ελάχιστης απόστασης των ανεμογεννητριών από γειτονικούς οικισμούς το επίπεδο αυτό είναι ακόμη χαμηλότερο, της τάξης των 30 db(A) περίπου, που αντιστοιχεί στο επίπεδο θορύβου ενός ήσυχου καθιστικού.-Η αιολική ενέργεια πάνω από όλα έχει φέρει έναν άνεμο αλλαγής στα ενεργειακά και περιβαλλοντικά δεδομένα, ενώ δημιουργεί προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη περιοχών με υψηλό αιολικό δυναμικό και την διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για εμάς και τα παιδιά μας.
-Βοηθά στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος μειώνοντας τις απώλειες μεταφοράς ενέργειας. -Επίσης, τα οικονομικά οφέλη μιας περιοχής από την ανάπτυξη της αιολικής βιομηχανίας είναι αξιοσημείωτα.-Η αιολική ενέργεια είναι σήμερα η φθηνότερη μορφή ενέργειας αφού κοστίζει ανάμεσα σε 3 και 5 ευρώ ανά κιλοβατώρα.-Οι ανεμογεννήτριες μπορούν να στηθούν σε αγροκτήματα ή ράντσα, ωφελώντας έτσι την οικονομία των αγροτικών περιοχών, όπου βρίσκονται οι περισσότερες από τις καλύτερες τοποθεσίες από άποψη ανέμου. Οι αγρότες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται στη γη , καθώς οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν μόνον ένα μικρό μέρος της γης. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων για την παραγωγή αιολικής ενέργειας πληρώνουν ενοίκιο στους αγρότες για την χρήση της γης.
Εντάξει, η αιολική ενέργεια έχει πολλά θετικά στοιχεία. Μήπως, όμως οι αρνητικές της επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές των συμβατικών (πυρηνικών, λιγνιτικών) σταθμών παραγωγής όπως ισχυρίζονται κάποιοι; Ας επιχειρήσουμε παρακάτω μια ορθολογική –τεχνική- προσέγγιση του ερωτήματος.
Α. Προκαλούν προβλήματα θορύβου οι ανεμογεννήτριες ;
Πρόκειται για το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα, αλλά συγχρόνως και το ευκολότερο να ελεγχθεί και να προληφθεί. Στις ανεμογεννήτριες ο εκπεμπόμενος θόρυβος μπορεί να υπαχθεί σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προέλευση του: δηλαδή μηχανικός και αεροδυναμικός.
· Ο πρώτος προέρχεται από τα περιστρεφόμενα μηχανικά τμήματα (κιβώτιο ταχυτήτων, ηλεκτρογεννήτρια, έδρανα κλπ.)
· Ο δεύτερος προέρχεται από την περιστροφή των πτερυγίων.
Ο θόρυβος που παράγουν οι ανεμογεννήτριες διαφοροποιείται από μηχανή σε μηχανή. Για τον θόρυβο των ανεμογεννητριών έχει γίνει έρευνα για τον ήχο που παράγουν η οποία εγκρίθηκε στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες είναι μηχανές πολύ ήσυχες συγκριτικά με την ισχύ τους και με συνεχείς βελτιώσεις από τους κατασκευαστές γίνονται όλο και πιο αθόρυβες. Η αντιμετώπιση του θορύβου γίνεται είτε στην πηγή είτε στη διαδρομή του. Οι μηχανικοί θόρυβοι έχουν ελαχιστοποιηθεί με εξαρχής σχεδίαση (γρανάζια πλάγιας οδόντωσης), ή με εσωτερική ηχομονωτική επένδυση στο κέλυφος της κατασκευής. Επίσης ο μηχανικός θόρυβος αντιμετωπίζεται στη διαδρομή του με ηχομονωτικά πετάσματα και αντικραδασμικά πέλματα στήριξης. Αντίστοιχα ο αεροδυναμικός θόρυβος αντιμετωπίζεται με προσεκτική σχεδίαση των πτερυγίων από τους κατασκευαστές, που δίνουν άμεση προτεραιότητα στην ελάττωση του .
Το επίπεδο του αντιληπτού θορύβου από μία ανεμογεννήτρια σύγχρονων προδιαγραφών σε απόσταση 200 μέτρων, είναι μικρότερο από αυτό που αντιστοιχεί στο επίπεδο θορύβου περιβάλλοντος μιας μικρής επαρχιακής πόλης και βεβαίως δεν αποτελεί πηγή ενόχλησης. Με δεδομένη δε τη νομοθετημένη απαίτηση να εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες σε ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από τους οικισμούς, το επίπεδο είναι ακόμη χαμηλότερο και αντιστοιχεί πλέον σε αυτό ενός ήσυχου καθιστικού δωματίου. Επιπλέον, στις ταχύτητες ανέμου που λειτουργούν οι ανεμογεννήτριες ο φυσικός θόρυβος (θόρυβος ανέμου σε δένδρα και θάμνους) υπερκαλύπτει οποιονδήποτε θόρυβο που προέρχεται από τις ίδιες.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και σε συνδυασμό με τη θέση των «οικοπέδων» που συνήθως εγκαθίστανται τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα για να έχουν καλύτερη απόδοση, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι τα αιολικά πάρκα δεν προκαλούν:
1 αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου εκτός των ορίων τους και ακόμη περισσότερο σε κατοικημένες περιοχές
2 έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου.
Ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος, για να πεισθεί κανείς για το ζήτημα του θορύβου είναι μια επίσκεψη σε ένα αιολικό πάρκο μια μέρα που οι ανεμογεννήτριες βρίσκονται σε κανονική λειτουργία.
Β. Δημιουργούν προβλήματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών οι ανεμογεννήτριες ;
Η ανησυχία αυτή συνήθως αναφέρεται αφενός σε προβλήματα που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες λόγω της θέσης τους σε σχέση με ήδη υπάρχοντες σταθμούς τηλεόρασης ή ραδιόφωνου και αφετέρου σε πιθανές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τις ίδιες.
Είναι γεγονός ότι , η διάδοση των εκπομπών στις συχνότητες της τηλεόρασης ή και του ραδιοφώνου (κυρίως στις συχνότητες εκπομπών FM) επηρεάζεται από εμπόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ πομπού και δέκτη. Το κυριότερο πρόβλημα από τις ανεμογεννήτριες προέρχεται από τα κινούμενα πτερύγια που μπορούν να προκαλέσουν αυξομείωση σήματος λόγω αντανακλάσεων. Αυτό ήταν πολύ εντονότερο στην πρώτη γενιά ανεμογεννητριών που έφερε μεταλλικά πτερύγια. Τα πτερύγια των συγχρόνων ανεμογεννητριών κατασκευάζονται αποκλειστικά από συνθετικά υλικά, τα οποία έχουν ελάχιστη επίπτωση στη μετάδοση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.
Η Ελληνική νομοθεσία προβλέπει την προώθηση αδειοδότησης ενός αιολικού πάρκου μόνον εφόσον τηρούνται κάποιες ελάχιστες αποστάσεις από τηλεπικοινωνιακούς ή ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Οποιαδήποτε πιθανά προβλήματα παρεμβολών μπορούν να προληφθούν με σωστό σχεδιασμό και χωροθέτηση ή να διορθωθούν με μικρό σχετικά κόστος από τον κατασκευαστή του πάρκου με μια σειρά απλών τεχνικών μέτρων, όπως π.χ. η εγκατάσταση επιπλέον αναμεταδοτών. Σε σχέση με την συμβατότητα και τις παρεμβολές στις τηλεπικοινωνίες, αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι πύργοι των ανεμογεννητριών όχι μόνον δεν δημιουργούν εμπόδια, αλλά χρησιμοποιούνται ήδη για την εγκατάσταση κεραιών προς διευκόλυνση υπηρεσιών επικοινωνιών, όπως η κινητή τηλεφωνία!
Όσον αφορά τις εκπεμπόμενες ακτινοβολίες, όπως φαίνεται και από την περιγραφή των τμημάτων της ανεμογεννήτριας, τα μόνα υποσυστήματα που θα μπορούσαμε να πούμε ότι «εκπέμπουν» ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλού επιπέδου, είναι η ηλεκτρογεννήτρια και ο μετασχηματιστής μέσης τάσης. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της ηλεκτρογεννήτριας είναι εξαιρετικά ασθενές και περιορίζεται σε μια πολύ μικρή απόσταση γύρω από το κέλυφος της που είναι τοποθετημένο τουλάχιστον 40-50 μέτρα πάνω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό δεν υφίσταται πραγματικό θέμα έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ούτε καν στη βάση της ανεμογεννήτριας. Ο μετασχηματιστής, πάλι, περιβάλλεται πάντα από περίφραξη ασφαλείας ή είναι κλεισμένος σε μεταλλικό υπόστεγο. Η περίφραξη είναι τοποθετημένη σε τέτοια απόσταση που το επίπεδο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι αμελητέο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε με βεβαιότητα, ότι αυτά που ακούγονται για εκπομπή ραδιενέργειας η ακτινοβολιών άλλου τύπου από τις ανεμογεννήτριες δεν ευσταθούν. Για τις ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούνται οικολογικά υλικά. Στον χώρο μετά από την απεγκατάσταση των ανεμογεννητριών η εταιρία είναι υποχρεωμένη να φυτέψει δέντρα, θάμνους κτλ. Στο εξωτερικό σύμφωνα με την συμφωνία του Κιότο, εάν οι ανεμογεννήτριες τοποθετηθούν σε πεδιάδα, τα στρέμματα που θα χρειαστούν θα πρέπει να αντικατασταθούν από την εταιρεία. Το 94% του υλικού των ανεμογεννητριών είναι ανακυκλώσιμο και το υπόλοιπο 6% είναι προσμίξεις. Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι οι ανεμογεννήτριες βοηθούν το περιβάλλον και δεν το γεμίζουν με τόνους υλικών μετά από την απεγκατάσταση τους καθώς ένα πολύ μικρό μέρος τους είναι μη ανακυκλώσιμο.
Γ. Δημιουργούν αισθητικά προβλήματα και προσβολή του φυσικού τοπίου οι ανεμογεννήτριες;
Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα.
Η οπτική όχληση είναι κάτι υποκειμενικό και δύσκολα μπορούν να τεθούν κοινά αποδεκτοί κανόνες. Από έρευνες σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι κάποιος που είναι ευνοϊκά διατεθειμένος απέναντι στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, αποδέχεται τις ανεμογεννήτριες και οπτικά πολύ πιο εύκολα από κάποιον που είναι αρνητικός εξαρχής. Από τις ίδιες μελέτες, προκύπτει ότι τα αιολικά πάρκα είναι πιο αποδεκτά από αισθητικής άποψης σε ανθρώπους που είναι ενημερωμένοι για τα οφέλη που προέρχονται από την χρήση τους. Αν κάνουμε μια απλή σύγκριση μεταξύ ενός θερμικού σταθμού παραγωγής (π.χ. λιγνιτικού), και ενός αιολικού πάρκου είναι φανερό ότι η οπτική όχληση που προκύπτει από το πρώτο είναι εμφανώς και αντικειμενικά πολύ μεγαλύτερη. Δεδομένου βεβαίως ότι οι ανεμογεννήτριες είναι κατ' ανάγκη ορατές από απόσταση, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου εγκατάστασης και να γίνεται προσπάθεια ενσωμάτωσης τους στο τοπίο.Ανάλογα με το υψόμετρο που εγκαθίστανται οι ανεμογεννήτριες το ύψος των ανεμογεννητριών διαφοροποιείται. Σε πιο μεγάλο υψόμετρο χρησιμοποιείται πιο μικρή μηχανή. Στην περιοχή που τοποθετούνται τα αιολικά πάρκα γίνονται μελέτες για τον αέρα για πολύ μεγάλο διάστημα. Επίσης γίνονται μελέτες για κεραυνούς αλλά και το ανάγλυφο της περιοχής.Κάναμε ένα ερωτηματολόγιο για τους μαθητές του σχολείου μας με τις εξής ερωτήσεις και πήραμε τα αποτελέσματα που ακολουθούν στα κυκλικά διαγράμματα. Τα παιδιά με μεγάλη τους χαρά μας απάντησαν και μας βοήθησαν στην δουλειά μας.
Δ. Έχουν επίδραση οι ανεμογεννήτριες στις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες ;
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι τα αιολικά πάρκα επιβαρύνουν τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Δεδομένου ότι περίπου το 99% της γης που φιλοξενεί ένα αιολικό πάρκο είναι διαθέσιμο για άλλες χρήσεις, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να συνεχίζονται και μετά την εγκατάσταση του. Οι συνήθεις θέσεις αιολικών πάρκων είναι σε ορεινές περιοχές με θαμνώδη βλάστηση ακριβώς λόγω των υψηλών ταχυτήτων του ανέμου που ευνοούν την εγκατάσταση του. Σε αυτές τις περιοχές, η χρήση γης είναι κυρίως για βοσκή αιγοπροβάτων οι οποία μπορεί να συνεχισθεί χωρίς κανένα πρόβλημα και μετά την εγκατάσταση του αιολικού πάρκου. Χαρακτηριστικά, σε μερικά αιολικά πάρκα έχει παρατηρηθεί ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πόλος έλξης αιγοπροβάτων που επωφελούνται από τη δροσιά της σκιάς που προσφέρουν οι πύργοι τους. Κατά την επίσκεψή μας στο κοντινό αιολικό πάρκο Μάλι Μάδι είδαμε ότι στο κτήριο του κέντρου έλεγχου των ανεμογεννητριών είδαμε τεράστια ποσότητα περιττωμάτων από τα αιγοπρόβατα πράγμα που σημαίνει ότι τα ζώα δεν επηρεάζονται από τις ανεμογεννήτριες αλλά το ευχαριστιούνται κιόλας
Ε. Έχουν επιπτώσεις στον πληθυσμό των πουλιών οι ανεμογεννήτριες ;
Τα πουλιά καθώς πετούν μερικές φορές συγκρούονται με κτίρια και άλλες σταθερές κατασκευές. Οι ανεμογεννήτριες όμως δεν προκαλούν ιδιαίτερο πρόβλημα όπως έχει φανεί από μελέτες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Δανία και η Αγγλία. Συγκεκριμένα, υπολογίσθηκε ότι στον συνολικό αριθμό πουλιών που σκοτώνονται ετησίως, μόνον 20 θάνατοι οφείλονται σε ανεμογεννήτριες (για εγκατεστημένη ισχύ 1000MW), ενώ αντίστοιχα 1.500 θάνατοι οφείλονται στους κυνηγούς και 2.000 σε πρόσκρουση με οχήματα και τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (καθότι είναι σχεδόν «αόρατες» για τα πουλιά). Ασφαλώς βέβαια, το θέμα της προστασίας του πληθυσμού των πουλιών σε ευαίσθητες οικολογικά και προστατευόμενες περιοχές πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη φάση σχεδιασμού και χωροθέτησης του αιολικού πάρκου .Κατά την επίσκεψή μας στο κοντινό μας αιολικό πάρκο Μάλι Μάδι δεν βρήκαμε σκοτωμένα πουλιά από τις ανεμογεννήτριες. Αυτό μας χαροποίησε όλους μας καθώς είναι ένα από τα αρνητικά των ανεμογεννητριών.Αν και είναι μικρό το ποσοστό των θανατώσεων των πουλιών από σύγκρουση με ανεμογεννήτριες, μας προκαλεί θλίψη η παρακάτω φωτογραφία.
Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, ότι οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες, αφενός είναι άμεσα «ορατές» και αφετέρου είναι δυνατόν να ελαχιστοποιηθούν με σωστή αντιμετώπιση και προσχεδιασμό. Αντίθετα, οι επιπτώσεις της θερμικής ή πυρηνικής παραγωγής ενέργειας αργούν να φανούν, είναι μακροπρόθεσμες και όση προσπάθεια και κόστος να δαπανηθούν είναι αδύνατον να ελαχιστοποιηθούν. Εν τέλει θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι εφόσον πρέπει να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια, είναι σίγουρα προτιμότερο να την παράγουμε με τρόπο που να έχει την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Από τεχνολογική και οικονομική πλευρά, η πιο ώριμη μορφή ανανεώσιμης και «καθαρής» ενέργειας είναι σήμερα η αιολική. Αυτή μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην αποτροπή των κλιματικών αλλαγών προσφέροντας συγχρόνως ποικίλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
www.cres.gr/kape/publications/papers/dimosieyseis/paper%2019.doc
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Στην εποχή μας η απώλεια της βιοποικιλότητας εξελίσσεται παγκόσμια με πολύ υψηλό ρυθμό και ταυτόχρονα, η πίεση για επιπλέον παραγωγή ενέργειας ολοένα αυξάνεται. Η παραγωγή ενέργειας από ανεμογεννήτριες, ως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, είναι φυσικό να γίνει δεκτή από την παγκόσμια κοινότητα με πολύ υψηλές προσδοκίες. Ωστόσο,η αιολική ενέργεια, παρά τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα που διατηρεί σε σχέση με άλλους τρόπους παραγωγής ενέργειας, μπορεί να επιφέρει επιπτώσεις στα ενδιαιτήματα και την άγρια ζωή, ιδιαιτέρως δε στα πτηνά.Οι ανεμογεννήτριες προκαλούν την άμεση θανάτωση ενός πολύ μεγάλου αριθμού πουλιών αλλά και νυχτερίδων κάθε χρόνο, ενώ η λειτουργία αιολικών πάρκων σε γειτνίαση με βιοτόπους ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, ή μικρών ή ευάλωτων, για διάφορους λόγους, πληθυσμών, μπορεί να επιφέρει σε αυτούς βαρύ πλήγμα, ή και εξαφάνιση σε τοπικό επίπεδο. Όταν τα αιολικά πάρκα καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις ή εκτάσεις καίριες για τη μετανάστευση ή τη διαβίωση σημαντικών ειδών πουλιών, σε συνδυασμό με τα συνοδευτικά έργα (πχ γραμμές μεταφοράς ρεύματος) και την αναπόφευκτη διευκόλυνση της ανθρώπινης πρόσβασης, η απώλεια ενδιαιτήματος, μεμονωμένα ή σωρευτικά,μπορεί να αποδειχθεί σπουδαιότερη επίπτωση ακόμη και από την άμεση θανάτωση των πουλιών.Το κείμενο αυτό που περιγράφει τις επιπτώσεις της εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών πάρκων στα πουλιά, βασίζεται σε ευρήματα της σύγχρονης σχετικής βιβλιογραφίας από μελέτες που εκπονήθηκαν σε διάφορα μέρη του κόσμου.Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα πουλιά από την τοποθέτηση και λειτουργία αιολικών πάρκων είναι τριών κυρίως κατηγοριών: α) άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης, β) άμεση απώλεια ενδιαιτημάτων και γ) εκτοπισμός λόγω όχλησης. Οι επιπτώσεις αυτές παρουσιάζονται στην συνέχεια :1. Άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης
Άμεση θανάτωση των πουλιών συμβαίνει: α. λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών, στους πύργους ή στα υπέργειακαλώδια μεταφοράς ρεύματος, κυρίως δε των πουλιών μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους και β. λόγω των ρευμάτων ώθησης προς το έδαφος, που αναπτύσσονται πίσω από τους έλικες εν ώρα περιστροφής. Για λόγους συντομίας, στο κείμενο αυτό, με τον όρο «θανάτωση λόγω πρόσκρουσης» εννοούνται και οι δύο περιπτώσεις θανάτων. 1.1. Ρυθμοί θανατώσεων
Ο ρυθμός των αναφερόμενων θανάτων πουλιών λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών ή άλλα δομικά στοιχεία των αιολικών πάρκων, ποικίλει ευρύτατα στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, μεταξύ 0,01 και 23 πουλιά ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος (Drewitt & Langston, 2006). Η Εθνική Επιτροπή Αιολικού Συντονισμού (National Wind Coordination Committee ή NWCC) των ΗΠΑ το 2001 είχε καταλήξει σε έναν αριθμό θανάτων, κατά μέσο όρο 2,19 ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος για όλα τα είδη πουλιών μαζί για τις ΗΠΑ και 0,033 για τα αρπακτικά (Erickson et al, 2001). Ενδεικτικά, στη Βόρεια Καλιφόρνια, σε μια περιοχή δηλαδή με μεγάλο αριθμό ανεμογεννητριών (πάνω από 5000), σκοτώνονται κάθε χρόνο περίπου 1000 αρπακτικά (GAO 2005). Η πλειονότητα των μελετών σημειώνουν έναν χαμηλό αριθμό θανάτων ανά ανεμογεννήτρια ανά έτος, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται σε πτώματα ζώων που συλλέγονται (Langston & Pullan 2004) με τη βέβαιη υποεκτίμηση που αυτό συνεπάγεται (βλ. παράγραφο 1.3 παρακάτω). Ωστόσο, ακόμη και χαμηλοί ρυθμοί θανάτωσης ή μικρή αύξηση του ρυθμού θανάτωσης, μπορούν να αποβούν σημαντικοί για τους πληθυσμούς κάποιων ειδών, ειδικά των μεγαλόσωμων, μακρόβιων ειδών που γενικάαργούν να φτάσουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα και έχουν χαμηλό ετήσιο αναπαραγωγικό δυναμικό (Langston 2002, Percival στο: de Lucas et al, 2007). Σε πολλές περιπτώσεις οι «πολιτικά αποδεκτοί» θάνατοι ατόμων κάποιων ειδών μπορεί να είναι λιγότεροι από όσους θα επέφεραν σημαντικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς τους.Για κάποια είδη με βαρύνουσα σημασία από πλευράς διατήρησης και προστασίας, ο «αποδεκτός αριθμός θανάτων» θα πρέπει να περιοριστεί, ακόμη και ως το ένα και μοναδικό περιστατικό (Percival στο: de Lucas et al, 2007). Γενικά, η εκτίμηση του βαθμού σημασίας του ρυθμού και των περιπτώσεων θανάτωσης, είναι υποκειμενική, καθώς ακόμη και ολιγάριθμα πτώματα σπάνιων ειδών, ιδιαίτερα κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούν να θεωρηθούν ως ένδειξη κινδύνου για τους πληθυσμούς των εν λόγω ειδών (Strickland et al στο: de Lucas et al, 2007). Για πληθυσμούς λίγων ζευγαριών σπάνιων ειδών δεν υπάρχουν περιθώρια απώλειας. Μεγάλο είναι το ερευνητικό ενδιαφέρον και η ανησυχία για τις επιπτώσεις που έχουν τα αιολικά πάρκα στα αρπακτικά πουλιά, καθώς αυτά παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα προσκρούσεων σε σχέση με άλλα είδη της ορνιθοπανίδας (Sterner et al, στο: de Lucas et al 2007, NWCC 2004) για λόγους που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Μεταξύ των υψηλότερων καταγεγραμμένων επιπέδων θνησιμότητας αρπακτικών έχουν αναφερθεί για την περιοχή Altamont Pass στην Καλιφόρνια και στις περιοχές Tarifa και Navarra στην Ισπανία (Thelander and Smallwood στο: de Lucas et al 2007, Drewitt and Langston 2006, Langston & Pullan 2004). Οι περιπτώσεις αυτές παρουσιάζουν ενδιαφέρον γιατί αφορούν μεγαλόσωμα και σχετικά σπάνια είδη, δηλαδή το Όρνιο στην Ισπανία και τον Χρυσαετό στην Καλιφόρνια. Στην Ισπανία, το διάστημα 2000-2007, καταγράφηκαν εκατοντάδες θάνατοι όρνιων μετά από πρόσκρουση με ανεμογεννήτριες 2 . Υπολογίζεται ότι το 5% των ανεμογεννητριών ευθύνεται για το 60% των θανάτων των γυπών από ανεμογεννήτριες στην χώρα αυτή τα τελευταία χρόνια. Οι συγκεκριμένες ανεμογεννήτριες θεωρούνται υπεύθυνες λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Στην Ναβάρα σε 13 αιολικά πάρκα σκοτώθηκαν σε τρία χρόνια (2000-2002) 227 όρνια από 360 συνολικά θανάτους όπου περιλαμβάνονταν πολλά σημαντικά είδη αρπακτικών (Lekuona &Ursua στο: de Lucas et al 2007). Σε έρευνα του 2004 στην Θράκη, σε περιοχή στα όρια της επικράτειας των όρνιων και γειτονική του Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς όπου αυτά φωλιάζουν, δεν διαπιστώθηκαν θάνατοι όρνιων αλλά αυξημένο ρίσκο πρόσκρουσης στο 32% των πτήσεων (Ruiz et al 2005). Ειδικά το θέμα της θανάτωσης των αρπακτικών γενικά, και του Χρυσαετού ιδιαίτερα, έγινε αντιληπτό στην Καλιφόρνια, και συγκεκριμένα στο τεράστιο αιολικό πάρκο Altamont Pass Wind Resource Area ή APWRA, από τις αρχές λειτουργίας του στη δεκαετία του ’80. Χρειάστηκε να καταμετρηθούν συστηματικά οι θάνατοι επί τρία και πλέον χρόνια, από το 1985 ως τις αρχές του 1988, για να διαπιστωθεί ότι ο αριθμός τους ήταν σημαντικός (34 ήταν μόνο οι Χρυσαετοί που θανατώθηκαν στο APWRA), μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο με δεδομένη τη σχετική αφθονία του στην περιοχή.Διαπιστώθηκε επομένως ότι άξιζε εκτενέστερη έρευνα και επένδυση χρόνου και χρήματος στην εκτίμηση του προβλήματος και στην αναζήτηση μέτρων αντιμετώπισης (Thelander & Swan στο: de Lucas et al 2007). Ο Thelander στο προαναφερθέν άρθρο, στο οποίο ανακεφαλαιώνει το ιστορικό του θέματος στο APWRA, καταλήγει ότι παρά την επί δεκαετίες αναγνώριση του προβλήματος και την έρευνα πάνω στο θέμα της θανάτωσης των πουλιών, δεν εφαρμόζονται ούτε σήμερα, συστηματικά μέτρα μείωσης του αριθμού των θανάτων.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)